Merhaba Temel Bey, deprem bölgesini kapsayan 11 ildeki agrega temini konusunda vermiş olduğunuz bilgiler okuyucularımızın ilgisini çekti ve daha detaylı bilgi almak arzusundalar. Bu konu ile alakalı olarak size bugün üç soru yönelteceğiz:

Soru 1) Öncelikle Yönetim Kurulu Başkanı olduğunuz AGÜB (Agrega Üreticileri Birliği)  ve kendinizi kısaca tanıtır mısınız?

1970 yılında Bayburt’ta doğdum. 1974 yılında geldiği İstanbul ‘da ilk ve orta liseyi tamamladım. Bilkent Üniversitesi İç Mimari ve Çevre Tasarımı Bölümünde lisans eğitimi aldım. Uluslararası Amerikan Üniversitesi Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi Mimarlık Bölümünden mezun oldum.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclis Üyeliği ve Daimi Encümen üyeliği görevleri ile İmar Komisyonu, Deprem ve Afet Komisyonu, Kentsel Yenileme Komisyonlarında görev yaptım. Ayrıca Marmara Belediyeler Birliği ve Türkiye Belediyeler Birliğinde İstanbul Büyükşehir Belediyesini temsil ettim.

1987 yılından beri Agrega sektöründe faaliyette bulunan madencilik şirketinde aktif olarak iş hayatında oldum. Agrega sektöründe öncü görev yapan sivil toplum kuruluşu olan Agrega Üreticileri Birliğinde yönetim kurulunda görevlerde bulundum. Son genel kurulda üyelerimizin olurları ile Agrega Üreticileri Birliği Yönetim Kurulu Başkanlığına seçildim.

AGÜB 2001 yılında, yurt genelinde agrega üreticilerinin örgütlenmesini hedefleyen bir meslek örgütü statüsünde, çoğunluğu İstanbul ve Kocaeli illerinde agrega üretimi yapan firmaların bir araya gelmesi ile kurulmuştur. Günümüzde ise farklı illerde çoğunluğu yüksek hacimlerde üretim gerçekleştiren agrega üreticilerinden 75 üyemiz bulunmaktadır. Üretim miktarı bakımından sektörümüzün %35’ini temsil etmekteyiz. Sektörümüz doğrudan 25.000 kişi istihdam ederek ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlamaktadır.

Büyük çoğunluğu 1. Derece deprem kuşağında yer alan ülkemizde yaşam alanlarımızı oluşturan binaları ayakta tutan malzemeler çelik donatılar ve betondur, betonu ayakta tutan ise yaklaşık % 75’ ini oluşturan agregalardır.

Dolayısı ile kaliteli agrega kaliteli yaşam demektir. Bu gerçekten hareketle, kaliteli ve standartlara uygun agrega üretiminin yaygınlaştırılması için var gücümüzle çalışmaktayız.

Soru 2) İnşaat malzemesi kalitesinin öneminin ciddi bir şekilde anlaşıldığı bu dönemde, agrega kalite kriterleri konusunda bilgi verir misiniz? Alınacak en önemli tedbirler nelerdir?

Binaları ayakta tutan malzemeler çelik donatılar ve betondur, betonu ayakta tutan ise yaklaşık % 75’ ini oluşturan agregalardır. Beton için uygun olmayan kayaçlardan üretilen ya da kil gibi deniz kabuğu gibi betonun dayanımını ve servis ömrünü olumsuz etkileyen materyaller içeren agregaların inşaatlarda kesinlikle kullanılmaması gerekiyor.

Her kayaçtan kaliteli agrega elde etmek mümkün değil.

 Agreganın hazır beton agregası olarak kullanılabilmesi için TSE standartlarında tanımlanan deneylerin yapılarak kalitesinin belirlenmesi gerekmektedir. Depremler değil maalesef yanlış malzemelerle inşa edilen yapılar can alıyor. Ülkemizin büyük bölümünün 1. derece deprem kuşağı içinde olduğunu ve deprem gerçeği ile bir arada yaşamamız gerektiğini hiçbir zaman unutmamamız gerekiyor.  

Soru 3)  Deprem bölgesindeki 11 ilimizdeki kalite/miktar olarak yeterli agrega temin edilebilecek mi? Yeterli olmayan bölgeler için alternatif çözüm önerileriniz nelerdir? Bu konuda devletten beklediğiniz yardım veya destekler var mı?

6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş Pazarcık merkezli meydana gelen depremler nedeniyle yıkılacak ve yeniden inşa edilecek bağımsız birim miktarının 518.120 adet olduğu Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca tespit edilmiştir. Depremden etkilenen 11 ilimizde mevcut beton agregası tüketimi 41,8 milyon ton’dur.

Şehirlerin inşa sürecinde ihtiyaç duyulacak olan ilave beton agregası ihtiyacı ise 72,5 milyon ton olacaktır. Mevcut tüketimlerle birlikte ihtiyaç duyulacak toplam beton agregası miktarı 114,3 milyon ton olacağı tahmin edilmektedir. 11 ilimizde mevcut tesislerin kurulu kapasitesi toplam 146,2 milyon ton, buna karşılık izinli kapasite toplamı 98 milyon ton’dur.

Adıyaman ve Malatya illerindeki tesis kapasiteleri oluşacak talebi karşılamaya yeterli değildir. Bu iki ilimizde hammadde talebinin karşılanabilmesi için yeni agrega ocaklarının açılması gerekmektedir.

Diyarbakır, Gaziantep, Kahramanmaraş ve Hatay illerinde kurulu tesis kapasiteleri yeterli olup izinli kapasitelerin (ÇED kapasitesi, orman, mera izinleri) artışına ihtiyaç bulunmaktadır.

Deprem bölgelerinde gerçekleşecek olan inşaat faaliyetleri için bölgelerdeki agrega üretimine elverişli kaliteli hammadde rezervleri yeterli miktardadır.